Προτάσεις για την παιδεία

Στη συνέχεια, ανέπτυξε την πρότασή του και τις αλλαγές που απαιτείται να θεσμοθετηθούν, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου. Ο αλλαγές αφορούν στη δομή και οργάνωση της εκπαιδευτικής μονάδας και στην οργάνωση και λειτουργία της σχολικής μονάδας. 1. Δομή και οργάνωση εκπαιδευτικής μονάδος Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα χαρακτηρίζεται συγκεντρωτικό, αφού όλες οι σημαντικές αποφάσεις για θέματα εκπαίδευσης λαμβάνονται αποκλειστικά και μόνον από τον υπουργό Παιδείας, ο οποίος, ως υπέρτατο όργανο της ιεραρχικής πυραμίδας του εκπαιδευτικού συστήματος, έχει πέρα από τις γενικές αρμοδιότητες και μια σειρά από αποφασιστικές αρμοδιότητες (Π.Δ.45/1993). Ο συγκεντρωτικός αυτός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού μας συστήματος παρακάμπτει την εκπαιδευτική μονάδα και την περιορίζει συνήθως σε ρόλο εκτελεστή - εφαρμοστή της κεντρικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Η πολιτική αυτή συνήθως αναφέρεται σε δύο κατηγορίες θεμάτων: (α) σε αυτά που σχετίζονται με την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου (έναρξη - λήξη μαθημάτων, ωρολόγιο πρόγραμμα κ.ά.) και (β) σε αυτά που σχετίζονται με τη διδασκαλία και μάθηση (αναλυτικό πρόγραμμα και διδακτική). Η εκπαιδευτική μονάδα δεν έχει λόγο στη διαδικασία διαμόρφωσης της πολιτικής αυτής, καθώς δεν έχει δυνατότητες ουσιαστικής διαπραγμάτευσης ή απόκλισης. Στην περίπτωση εισαγωγής εκπαιδευτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να τις κατανοήσουν είτε με τη μελέτη οδηγιών και αναλύσεων είτε με παρακολούθηση σεμιναρίων επιμόρφωσης. Ο συγκεντρωτισμός όμως του εκπαιδευτικού συστήματος υπονομεύει στις σημερινές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, καθότι: πρώτον, δεν υπάρχει ουσιαστική σύνδεση της σχολικής μονάδας με την τοπική κοινωνία, μέσω της σύστασης εκπαιδευτικής επιτροπής, αποτελούμενης από εκπροσώπους της σχολικής μονάδας (σύλλογος διδασκόντων και εκπρόσωποι μαθητών), του συνδέσμου γονέων και της τοπικής κοινωνίας, με αντικείμενο τα οικονομικά του σχολικού ταμείου, τις αθλητικές, πολιτιστικές, φιλανθρωπικές και εθελοντικές δράσεις? δεύτερον, δεν καταγράφεται, δεν παρακολουθείται και δεν αξιολογείται η εφαρμογή των εκπαιδευτικών αλλαγών? τρίτον, δεν υπάρχει δημόσιος απολογισμός (βασιζόμενος στη θεσμική κατοχύρωση της αυτοαξιολόγησης) του εκπαιδευτικού έργου που παράγεται από τη σχολική μονάδα. Σε αντιδιαστολή προς τον συγκεντρωτισμό στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής, προτείνεται η «περιορισμένη αυτονομία» της σχολικής μονάδος, καθότι: α) επιτρέπει την ανάθεση περισσότερων πρωτοβουλιών στον εκπαιδευτικό σε θέματα που αφορούν: ? τη διαμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων? ? τη διαχείριση / πρόσληψη, αξιολόγηση και επιμόρφωση του προσωπικού, εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας? ? την αξιοποίηση των υλικών και οικονομικών πόρων? β) καθιστά τον εκπαιδευτικό συνδιαμορφωτή της εσωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής, υποσημειώνοντας κατ? αυτόν τον τρόπο και τη σχετική αυτονομία του εκπαιδευτικού - παιδαγωγού. Ειδικότερα, η εσωτερική εκπαιδευτική πολιτική μπορεί να προσαρμόζεται στις εκπαιδευτικές, κοινωνικές, γεωγραφικές κ.ά. ιδιαιτερότητες και να επηρεάζει τα ζητήματα της εκπαίδευσης σε μακροεπίπεδο (χρηματοδότηση, προσόντα εκπαιδευτικών, συγγραφή - έγκριση εγχειριδίων, διαμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων, ζητήματα ισότητας και αντισταθμιστικής εκπαίδευσης). Επίσης, επιτρέπει στη σχολική μονάδα να παίρνει αποφάσεις, να προγραμματίζει στο πλαίσιο των γενικών αρχών της κεντρικής εκπαιδευτικής πολιτικής και να λογοδοτεί στην προϊσταμένη εκπαιδευτική αρχή και στην τοπική κοινωνία.

Επιπρόσθετα, η εκπαιδευτική μονάδα μπορεί να παρεμβαίνει σε διοικητικά και παιδαγωγικά θέματα, όπως: ι. Αναλυτικό πρόγραμμα Η σχολική μονάδα προσαρμόζει τα μαθήματα και τη διδακτέα ύλη ανάλογα με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας στην οποία βρίσκεται (π.χ. εισαγωγή θεμάτων τοπικής ιστορίας, αξιοποίηση τοπικών πηγών μάθησης, διαμόρφωση της ύλης με βάση τις δυνατότητες των μαθητών, διαμόρφωση ιδιαίτερων στόχων και σκοπών που να εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας κ.ά.).
ii. Διδασκαλία Η σχολική μονάδα προγραμματίζει και παίρνει αποφάσεις που αναφέρονται στα μέσα και τις μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης, ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματικές, καθώς υλοποιούνται από τους συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς, με τους συγκεκριμένους μαθητές, κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες της εκπαιδευτικής μονάδας.
iii. Εξουσία Παρέχεται η δυνατότητα κατανομής των εξουσιών μέσα στην ίδια την εκπαιδευτική μονάδα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε όλοι να μετέχουν σε κάποιο όργανο ή ομάδα, η οποία έχει το δικαίωμα να εισηγείται ή να αποφασίζει για ειδικά θέματα.
iν. Ανθρώπινο δυναμικό iν.1. Πρόσληψη Παρέχεται στη σχολική μονάδα η δυνατότητα μέσω ειδικής επιτροπής, που αποτελείται από τρεις εκπαιδευτικούς (τον Διευθυντή, έναν εκπαιδευτικό σχετικό με την ειδικότητα της κενούμενης θέσης και έναν ακόμη εκπαιδευτικό που έχει επιλεγεί από τον σύλλογο διδασκόντων), δύο γονείς και δύο σχολικούς συμβούλους (παιδαγωγικής καθοδήγησης και ειδικότητας), να επιλέγει το εκπαιδευτικό προσωπικό από τους μόνιμους εκπαιδευτικούς του οικείου ΠΥΣΔΕ μετά τη δημοσιοποίηση της λεπτομερούς περιγραφής της θέσης εργασίας, με σκοπό την αναγνώριση των προσωπικών χαρακτηριστικών των υποψηφίων για την πρόσληψη εκείνων που έχουν τα ζητούμενα χαρακτηριστικά. iν.2. Επιμόρφωση Παρέχεται στη σχολική μονάδα η δυνατότητα να προγραμματίζει την εφαρμογή προγραμμάτων ενδοσχολικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών με τη συμμετοχή και εκπαιδευτικών άλλων σχολικών μονάδων, με σκοπό τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχει η συγκεκριμένη σχολική μονάδα και με τελικό αποδέκτη τους μαθητές. Η επιμόρφωση μπορεί να αφορά την αξιοποίηση σύγρονων εποπτικών μέσων στη διδακτική πράξη, π.χ. τη χρήση πολυμέσων, που θα αποτελέσουν τα οπτικά ερεθίσματα της γνώσης, αφού θα αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες ως πηγή πληροφόρησης για τη μαθησιακή διαδικασία και την προώθηση ενός πιο ενεργητικού μοντέλου μάθησης, την αποκλίνουσα μαθητική συμπεριφορά, την ενίσχυση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, θέματα ειδικής αγωγής, θεατρικής παιδείας, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και συμβουλευτικής και σχολικού προσανατολισμού.
iν.3. Αυτοαξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου Ειδική επιτροπή, στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι εκπαιδευτικοί της σχολικής μονάδας, εκπρόσωποι των μαθητών, των γονέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα αυτοαξιολογεί το παραγόμενο εκπαιδευτικό έργο.
v. Υλικοί και oικονομικοί πόροι v.1. Υλικοί πόροι Η σχολική μονάδα προγραμματίζει και παίρνει αποφάσεις σε θέματα που αναφέρονται στην αξιοποίηση ιδόκτητων χώρων (ακινήτων), στην αγορά υλικών και μέσων διδασκαλίας (Η/Υ, τηλεοράσεις, Video κ.ά.), ώστε να εξυπηρετούνται τόσο οι στόχοι της μάθησης όσο και οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Επίσης, προγραμματίζει τον εξοπλισμό και την αναβάθμιση των σχολικών βιβλιοθηκών, για να λειτουργούν ουσιαστικά και συμπληρωματικά προς τη μαθησιακή διαδικασία. v.2. Οικονομικοί πόροι Η σχολική μονάδα ενισχύεται οικονομικά από την Πολιτεία χωρίς τη διαμεσολάβηση της Σχολικής Επιτροπής, η οποία πολλές φορές αξιολογεί τα αιτήματα έκτακτης επιχορήγησης συνολικά, βάσει των αιτημάτων που έχουν υποβληθεί. Η οικονομική αυτονομία της σχολικής μονάδας θα της επιτρέψει να ασκεί αρμοδιότητες για κατανομή και αξιοποίηση του προϋπολογισμού της, προκειμένου να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι ανάγκες της. Με τον προϋπολογισμό επιχειρούνται: 1. Η γνωστοποίηση πληροφοριών για την πορεία των προγραμμάτων, έτσι ώστε να είναι δυνατόν να διαπιστώνεται τόσο το ποσοστό των πόρων που κατανέμεται σε συγκεκριμένους σκοπούς όσο και το ύψος τους. 2. Η ανάλυση του κόστους εναλλακτικών μεθόδων για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. 3. Η αξιολόγηση των ωφελειών που προκύπτουν από την υλοποίηση των στόχων. 4. Η έγκριση κάθε δαπάνης από πενταμελή ενδοσχολική επιτροπή, η οποία θα αποτελείται από τον Διευθυντή, δύο εκπαιδευτικούς και δύο εκπροσώπους των γονέων, με την υποχρέωση να υποβάλουν και σχετική αιτιολογική έκθεση για την αναγκαιότητα του έργου. Ο ανάδοχος / προμηθευτής του έργου θα επιλέγεται μεταξύ τριών τουλάχιστον οικονομικών προσφορών και η απόφαση θα αναρτάται στη «Διαύγεια».
2. Οργάνωση και λειτουργία σχολικών μονάδων α. Οι εγγραφές και μετεγγραφές προτείνεται να ολοκληρώνονται στις 20 Ιουνίου κάθε σχολικού έτους, προκειμένου να αναδειχθούν στον ίδιο χρόνο οι πλεονάζουσες και ελλείπουσες διδακτικές ώρες όλων των σχολικών μονάδων. Στη συνέχεια, τα ΠΥΣΔΕ μέχρι το τέλος Ιουνίου να τοποθετήσουν όλους τους εκπαιδευτικούς με τη δυνατότητα εκ μέρους τους υποβολής μόνον μιας αίτησης θεραπείας. Μετά τις τοποθετήσεις των εκπαιδευτικών και τη διαπίστωση ύπαρξης διδακτικών κενών να αναλάβουν τα ΠΥΣΔΕ εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Ιουλίου να τοποθετήσουν τις απαιτούμενες ειδικότητες εκπαιδευτικών. β. Ο μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα να μην υπερβαίνει τους 22 για όλες ανεξαιρέτως τις σχολικές μονάδες. γ. Να καταργηθεί η νομοθεσία που αφορά τα χωροταξικά όρια των σχολικών μονάδων και να θεσπιστεί ταυτόχρονα σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα κατοχυρώνει την ελεύθερη επιλογή σχολείου (από κάθε γονέα για το παιδί του), σύμφωνα με τις κενές θέσεις που κάθε σχολική μονάδα θα έχει δημοσιοποιήσει. Για τον λόγο αυτόν, όλες οι σχολικές μονάδες θα ανακοινώνουν εντός του Μαΐου τον αριθμό των μαθητών που θα φοιτήσει στην Α΄ τάξη. Στην περίπτωση υποβολής αιτήσεων περισσότερων από τις διαθέσιμες θέσεις, το κριτήριο επιλογής να είναι ο βαθμός απολυτηρίου. Η ελεύθερη επιλογή σχολείου θα ενισχύσει την αυτονομία της σχολικής μονάδας, θα αναβαθμίσει την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου και θα πάψουν να υφίστανται, λόγω της επιθυμίας των γονέων να μετεγγράψουν το παιδί τους στην καλύτερη σχολική μονάδα, διασχολικά και ενδοσχολικά προβλήματα, τα οποία προκαλούν την «ανθρωποφαγία» μεταξύ των εκπαιδευτικών όμορων σχολικών μονάδων και μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών. δ. Ωράριο Εκπαιδευτικού προσωπικού Μείωση του εβδομαδιαίου διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών που έχουν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας τους στις 12 ώρες και απασχόληση για το υπολειπόμενο ωράριο σε προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας, Θεατρικής Παιδείας, Αγωγής Υγείας και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ή στη γραμματειακή υποστήριξη. ε. Συνεδριάσεις συλλόγου διδασκόντων Πραγματοποίηση τακτικών συνεδριάσεων του συλλόγου διδασκόντων κάθε δεύτερη Παρασκευή του κάθε μήνα, προκειμένου, πρώτον, να αξιολογούνται οι προγραμματισμένες δράσεις και να τροποποιούνται τα σχετικά σχέδια, όταν διαπιστώνεται ότι δεν οδηγούν στους επιθυμητούς στόχους, και, δεύτερον, να συζητούνται τυχόν νέα εκπαιδευτικά γεγονότα. Την ημέρα των τακτικών συνεδριάσεων το ωρολόγιο πρόγραμμα διδασκαλίας να ολοκληρώνεται στις 12.30. στ. Επιλογή στελεχών εκπαίδευσης Τροποποίηση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για την επιλογή των στελεχών των σχολικών μονάδων ως προς τη μοριοδότηση των ατομικών προσόντων. Συγκεκριμένα: α) Να μοριοδοτούνται όλα τα διδακτορικά διπλώματα με 4 μόρια. Τα μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης στις Επιστήμες της Αγωγής και στη Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων να μοριοδοτούνται ανάλογα με τη διάρκεια σπουδών με 1 μόριο για όσα έχουν διάρκεια δύο εξαμήνων, με 1,5 μόριο για όσα έχουν διάρκεια τριών εξαμήνων, με 2 μόρια για όσα έχουν διάρκεια τεσσάρων εξαμήνων και με 3 μόρια για όσα έχουν διάρκεια έξι εξαμήνων.

Τα υπόλοιπα μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης να μοριοδοτούνται ανάλογα με τον χρόνο διάρκειας των προηγουμένων με 0,75, 1, 2 και 2,5 μόρια αντίστοιχα. Οι ετήσιες πιστοποιημένες μεταπτυχιακές επιμορφώσεις να μοριοδοτούνται με 0,75 μόρια η καθεμία. β) Να μοριοδοτούνται όλες οι επιπλέον σπουδές χωρίς περιορισμό. Η μοριοδότηση του συλλόγου διδασκόντων να μειωθεί στα 8 μόρια. γ) Να επανέλθει η προφορική συνέντευξη από ανεξάρτητο τριμελές όργανο αποτελούμενο από τον Διευθυντή της οικείας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και δύο σχολικούς συμβούλους. Στο συμβούλιο επιλογής να συμμετέχουν χωρίς δυνατότητα βαθμολόγησης εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών, που θα προκύπτουν με ψηφοφορία από το σώμα των υποψήφιων διευθυντών. Ο αριθμός των μορίων της συνέντευξης να μην υπερβαίνει τα 8 μόρια και ο βαθμός του κάθε αξιολογητή να είναι αιτιολογημένος και να γνωστοποιείται στον ιστότοπο της αρμόδιας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης.
Μετά την ολοκλήρωση της πρότασης του Διευθυντή Μπέμπη Ιωάννη, έλαβε το λόγο η εκπαιδευτικός Κεφάκη Μαργαρίτα, κλ. ΠΕ02, η οποία κατέθεσε πρόταση για τη βελτίωση της διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο γυμνάσιο. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η ενασχόλησή της τα τελευταία έτη με το μάθημα αυτό στην Α? Γυμνασίου και η διδασκαλία της κατά τη φετινή σχολική χρονιά σε ένα τμήμα ιδιαίτερης δυσκολίας, λόγω συναισθηματικής και μαθησιακής ανωριμότητας της πλειονότητας των μαθητών που το απαρτίζουν, την οδήγησε στην παρακάτω θλιβερή διαπίστωση: καθηγητές και μαθητές κοπιάζουν αγωνιωδώς να καλύψουν τους στόχους του μαθήματος, ενώ τα αποτελέσματα για τη γλωσσική και πολιτιστική προσφορά της αρχαίας ελληνικής γλώσσας είναι αμφισβητούμενα. Αρκετοί μαθητές δε βρίσκουν το μάθημα ελκυστικό και ενδιαφέρον ούτε γίνονται αποδέκτες της μορφωτικής του αξίας. Η εμμονή στα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα, των οποίων η ύλη είναι πολύ μεγάλη και ο διδακτικός χρόνος δεν επαρκεί για να αφομοιωθεί, και η μηχανιστική προσέγγιση των κειμένων, τα οποία είναι σε αρκετές περιπτώσεις δυσνόητα, εξαντλούν τους μαθητές. Μετά τις διαπιστώσεις αυτές, πρότεινε τη βελτίωση της διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας με την ανθολόγηση κειμένων απλών, πεποιημένων ή διασκευασμένων, που να λειτουργούν υποβοηθητικά στη διδασκαλία της ύλης της γραμματικής και του συντακτικού, προκειμένου να κινητοποιούν το ενδιαφέρον των μαθητών και να ανταποκρίνονται στην αντιληπτική τους ικανότητα. Επίσης, τόνισε ότι το περιεχόμενο των κειμένων είναι προσφορότερο να αναφέρεται κυρίως στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων και στη μυθολογία.
Μετά την κυρία Κεφάκη, τον λόγο έλαβε ο εκπαιδευτικός Καπράνας Κωνσταντίνος, κλ. ΠΕ12.08, οποίος κατέθεσε τις ακόλουθες δύο προτάσεις: 1η πρόταση (για το μάθημα της Τεχνολογίας) Στα σχολεία που υπάρχει εργαστήριο Τεχνολογίας:

α) Περιορισμός του αριθμού των μαθητών που απαιτούνται για τη διαίρεση των τμημάτων μεταξύ Τεχνολογίας και Πληροφορικής από 21 (που ισχύει σήμερα) σε 16, στις περιπτώσεις που η χωρητικότητα του εργαστηρίου δεν επαρκεί. β) Μείωση του διδακτικού ωραρίου του υπευθύνου του εργαστηρίου, ανάλογα με τα ισχύοντα για τους υπευθύνους όλων των υπολοίπων εργαστηρίων του σχολείου. Επίσης, πρότεινε τη συγγραφή και διανομή διδακτικού βοηθήματος για τους μαθητές της Γ? Γυμνασίου. 2η πρόταση (για το μάθημα της Χημείας) Αναδιάρθρωση της διδακτέας ύλης Β? και Γ? Γυμνασίου έτσι ώστε τα θέματα «δομή του ατόμου, υποατομικά σωματίδια, σύμβολα χημικών στοιχείων, περιοδικό σύστημα, ιόντα, μόρια χημικών στοιχείων και χημικών ενώσεων» να έπονται των «φυσικών ιδιοτήτων των υλικών» και να προηγούνται των «μιγμάτων».
Μετά τον κύριο Καπράνα, τον λόγο έλαβε η εκπαιδευτικός Παπαδημητρίου Αγγελική, κλ. ΠΕ02, η οποία κατέθεσε προτάσεις για το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου, το οποίο διδάσκει αρκετά χρόνια. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι θεωρεί αναγκαίο το μάθημα της Ιστορίας, εκτός των άλλων, να καλλιεργεί την ιστορική κρίση και την ιστορική συνείδηση, εφόδια απαραίτητα για κάθε συνειδητό πολίτη, και όχι να περιορίζεται στην απλή ενημέρωση για ιστορικά γεγονότα. Επίσης, τόνισε ότι στη σημερινή εποχή που υπάρχει αυξημένη ανάγκη να θωρακιστούν οι νέοι απέναντι στον φασισμό και στον ναζισμό, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως και επικίνδυνο το φαινόμενο να μην προλαβαίνουν να διδαχτούν την περίοδο του Μεσοπολέμου και τον Β? Παγκόσμιο πόλεμο. Για τους λόγους αυτούς, προτείνει ?και θεωρεί απαραίτητο? το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Γ? Γυμνασίου να διδάσκεται 3 ώρες εβδομαδιαίως. Μετά τις προτάσεις των εκπαιδευτικών ακολούθησε ενδελεχής συζήτηση επ? αυτών και αποφασίστηκε να αναρτηθούν οι προτάσεις ως έχουν στον σχετικό ιστότοπο (http://dialogos.minedu.gov.gr) του Υπουργείου Παιδείας. Υπεύθυνη για την ανάρτηση ορίζεται η εκπαιδευτικός Βαιρακτάρη Ελένη, κλ. ΠΕ19. Για τον σκοπό αυτό, συντάχθηκε η παρούσα πράξη και, αφού διαβάστηκε, υπογράφεται ως ακολούθως. Ο Διευθυντής Ο Γραμματέας Οι καθηγητές